Al Bakiyye:Dil Özellikleri

Al Bakiyye sitesinden


Al Bakiyye yapay dili özgürlük için özgür yazım ve konuşmayı, eser oluşturmayı desteklemek amacıyla geliştirilmiştir. Bu eksende birçok dilin aksine kısıtlayıcı kurallar, alfabe şartı, temel yazım ve noktamala kuralları vb. bulunmaz. Bu unsurların özgürce yapılabileceği türde oluşturulmuştur.

Al Bakiyye Yapay Dili Temel Özellikleri

  1. Öğretim, öğrenme ve temel materyallerin işlenebilmesi için her ulusa yönelik geliştirilmiş 4 standart alfabe bulunur. Ancak alfabe konusunda belli bir şart koşulmaz. İsteyen istediği alfabe ve yazım sistemi ile al Bakiyye dilini yazabilir. Ermeni, Gürcü, Yunan, Kiril, Çin, Japon, Hint vb. birçok alfabe ile yazılabilir. Standart kabul edilen 4 temel alfabe;
    1. Al Tamğa-ibakiyye (Al Bakiyye Alfabesi): Tamamen kendisine özgü sistem ve damgalardan oluşan, kendisine özgü sesletim ve yazım formu bulunan alfabedir
    2. Al Hûray-ibakiyye (Latin Kökenli): Latin harflerinden özel olarak derlenmiş ve sesletimi geliştirilmiş alfabedir.
    3. Al Arabî-ibakiyye (Arap Kökenli): Arap harflerine dayalı Osmanlı Türkçesine özgü kullanılan alfabedir. Birkaç ek Arabî harf ilavesiyle kullanılmaktadır.
    4. Al Orhun-ibakiyye (Göktürk-Runik-Orhun Kökenli): Eski Türk ulusuna özgü Göktürk harfleri ve Runik harfleri dikkate alınarak oluşturulmuş alfabedir.
  2. Al Bakiyye yapay dili 4 sürüm olarak geliştirilmiştir. Son sürüm ise tümünü devre dışı bırakarak günel Al Bakiyye dilini oluşturmuştur.

Önceki 3 Sürüm;

  • 1. Klasik Al Bakiyye: Kendisine özgü Al Bakiyye alfabesiyle sadece yazılan ve kendi birtakım dilbilgisi kuralları, özgü sözcükleri bulunan sürümdür.
  • 2. Al Bakiyyetün Eşvek (Şive): Latin harfleriyle yalnızca yazılan ve mevcut sözcüklerin Latin harf sesletimine uyarlandığı şivedir. Klasik Al Bakiyye’ye birçok Osmanlı ve Türk kökenli sözcüklerin de dâhil edilerek kullanıldığı sürümdür.
  • 3. Al Bakiyyetünhüer (Hûrayca Lehçesi): Latin harflerinden derlenmiş standart bir alfabesi bulunan, ancak alfabe ve yazım kuralı olmayan lehçedir. İsteyen istediği yazı sistemi ile yazım yapabilir. Dilbilgisi, sözcük ve yapı bakımından birçok farklılıklar oluşmuştur.
  • 4. Standart Al Bakiyye: Hûrayca lehçesinin tüm kural ve yapılarını Klasik Al Bakiyye alfabesi ve formlarıyla bütünleştiren son güncel sürümdür. Eski form ve yapıların yerine Al Bakiyyetünhüer (Hûrayca) Lehçesi temel alınmıştır. 4 Standart Alfabesi bulunur. İsteyen istediği alfabe ile yazım yapabilmektedir. 7000’i aşkın sözcükten oluşur.
  1. Al Bakiyye dilinin sözcük varlığı büyük ölçüde kök fiil sözcüklerden oluşur ve kökenleri ise tümü olmasa da bir kısmı Türkî dillerden türetilmiştir. Ayrıca türetim yoluyla Almanca, Arapça, Farsça ve İngilizce gibi dillerden de yapı ve ek, edat formları alınmıştır. Kendisine özgü Damlahatnâme, Şükran Güncesi, Sözce, Usûlîhât gibi edebî türlere ilaveten Roman, Şiir, Fıkra, Drama gibi türleri de destekleyecek yapıda geliştirilmektedir.
  2. Bu dilin en önemli özelliği ise olabildiğince özgür olması ve yazarın, anlatıcının keyfine göre kullanılabilir olmasıdır. Standart birtakım kurallar oluşturulmuş olsa da tüm standart kurallar yazar ve anlatıcı inisiyatifindedir. Cümle, sözcük yapıları da özgürcedir. Yazar istediği şekilde cümle dizilimi yapabilir.
  3. Yazıldığı yazım sistemi ve alfabe kurallarına, noktalama işaretlerine göre yazılır.
  4. "ist, -dır, war" olmak üzere 3 temel yardımcı fiili bulunur ve "war", zamanlara göre "wurde, worden" şeklinde; "-dır" ise "-erti, -miş" biçiminde çekimlenir.
    1. "ist" ve "war" yardımcı fiilleri esas fiilden ayrı ve önceki konumda kullanılır. "-dır" yardımcı fiili ise esas fiilden sonra bitişim olarak kullanılır.
    2. "ist" ve "-dır" yardımcı fiilleri isim cümlelerinde, "war" ise fiil - eylem cümlelerinde kullanılır.
  5. Almanca ve İngilizce gibi artikel (belirteç) formu mevcuttur. Tüm isimler artikeller ile kullanılır. Ancak Almanca gibi ismin hal yapısında etkili değillerdir. Cinsiyet ayrımı da artikellerde bulunmaz. Artikeller; "Ya, Ay, Ol, El, Lâ, Lil, -iy".
    1. "Ya, Ay, Ol, El ve Lâ" tüm isimlerde kullanılır ve öncesinde birleşmeyecek düzeydedir; Ya Barq (Ev).
    2. "-iy" artikeli ise isimden sonra ve bitişik olarak kullanılır. "Sıy, Siy, Riy, İy, Iy" dönüşümüne sessel olarak uğrayabilir; Barqıy (Evi). Ayrıca tek kullanıldığında ismin yönelme (-i) halini ve ilgi halini de barındırır.
    3. "Lil" artikeli ise sadece ulus isimlerinde isimden önce kullanılır; Lil Türk.
    4. Sesler incelme durumu gösterebilir ve "Ya: Ye, Ay: Ey, El: Al, Lâ: Lê" şeklinde kullanılabilir.
    5. Sessiz harfle başlayan isimlerde artikel ilk sessiz harf ile bütünleşerek dönüşebilir; el Barq = Eb Barq (ev), El Hay: Eh Hay (Yaratıcı Tanrı).
  6. Birden fazla çoğul yapım eki mevcuttur; "-lar, -at, eyn, gêân, en".
  7. Birden fazla sıfat yapım tamlaması ve formu mevcuttur. Küçük Ev;
    1. El Barq-itıfux,
    2. el tıfux Barq,
    3. el Barqentıfux,
    4. el Tıfux-ibarq,
  8. Yaratıcı tanrı için özel şahıs zamiri bulunur; Hay.
  9. Birçok dilde olduğu gibi olumsuz, olumlu ve soru cümleleri mevcuttur.
  10. Zaman ve kip ayrımı vardır.
  11. Sondan, baştan ve ortadan eklemeli, çekimli sözcük türetim formu bulunur.
  12. Sözcüklerin büyük kısmı kök fiilden türetilmektedir. Edat, sıfat, isim, ses, ek vb. formların birleşimi ve ya tamlamalarla yeni sözcük türetimi yapılır. Bu sayede sözlükte mevcut olmayan yeni yüzlerce sözcük yazar ve konuşmacı tarafından kolaylıkla türetilebilmektedir. Birçok dildeki sözcüğün karşılığı doğrudan İngilizce dilindeki gibi bulunmaz, ek ve tamlamalarla türetilir. "Ulu Sözlük" içerisinde türetilmiş ve kök halinde bulunan binlerce sözcük listelenmiştir. 7000'i aşkın sık kullanılan sözcük eklenmiştir.
  13. Sesletim olarak kalın"k, h, ğ, q" gibi sesler ve vurgulu-titrek "r, v, w" gibi sesler de mevcuttur.
  14. Temel isimlerin dişi formlarında eril sözcük sonuna "-e" ve "-çe" eki getirilerek dişileştirilir; Ul (Oğul), Ulçe (Kız).
  15. Temel tüm kural ve ilkeler geliştiricisi tarafından belirlenmiş ve ilk öğretim kitapçığı olan "Lâ Çolbaşbetikelbakiyye Junmatuten" kitabında 3 sürüm ile detaylar sunulmuştur. Ancak sözcük türetimi eser ve yeni yazılacak her cümlede, her yazarın yaratıcılığına göre özgünce devam edeceği için sözcük eklemesi ve türetimi asla bitmeyecektir.
  16. Kendisine özgü anlatım türleri, edebi türleri mevcuttur; Açıklamalık, Devriye, Sözce, Şiirsellik vb.
  17. Yeni sözcük türetmede yardımcı olacak "Türetek Tablosu" oluşturulmuştur. İsteyen bu tablo yardımıyla kendi özgün sözcüklerini türetebilir.

Al Bakiyye yapay dili klasik doğal dillerin aksine size belli sözcük ve cümle yazımlarını, kullanımlarını temel kurallarla sunmaz. Sizi kısıtlamaz. Duygu ve düşüncelerinizi arzu ettiğiniz biçimde yansıtmanıza ve karşı tarafında anlayabilmesine olanak tanır. Temel noktalama, sözcük imla kuralları ile sizi yormaz. Ayrı yazılan de, bitişik yazılan ki, yüklem ikinci sırada vb. gibi daha birçok kural bu dilde bulunmaz. Özgürce istediğiniz yazım sistemi ile arzu ettiğiniz gibi yazabilmenize imkan tanır. Çok basit ama güçlü birkaç kural dışında kural bulunmaz. Diğer tüm unsurlar sizin iradeniz ve arzunuza bırakılmıştır.

Ayrıca bir anlatım türünün birden fazla anlatım tarzı, yazım formu mevcuttur. Bir fikri birden fazla cümle formu ile anlatabildiğiniz için birden fazla sıfat, isim ve fiil tamlamalarıyla da yapabilirsiniz. Kısıtlama ve şartlama yoktur.